قانون موافقتنامه بين دولتي شبكه بزرگراه آسيايي

قانون موافقتنامه بين دولتي شبكه بزرگراه آسيايي



شماره23057/17 17/4/1387
جناب آقاي دكتر محمود احمدي‌نژاد
رياست محترم جمهوري اسلامي ايران
عطف به نامه‌ شماره 91367/34655 مورخ 1/8/1385 در اجراء اصل يكصد و بيست و سوم (123) قانون اساسي جمهوري ‌اسلامي ‌ايران قانون موافقتنامه بين دولتي شبكه بزرگراه آسيايي كه با عنوان لايحه به مجلس‌شوراي اسلامي تقديم گرديده بود، با تصويب در جلسه علني روز چهار‌شنبه مورخ 5/4/1387 و تأييد شوراي محترم نگهبان به پيوست ابلاغ مي‌گردد.

رئيس مجلس شوراي اسلامي ـ علي لاريجاني

شماره57643 25/4/1387
معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور ـ وزارت راه و ترابري
قانون موافقتنامه بين دولتي شبكه بزرگراه آسيايي كه در جلسه علني روز چهارشنبه مورخ پنجم تيرماه يكهزار و سيصد و هشتاد و هفت مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ 12/4/1387 به تأييد شوراي نگهبان رسيده و طي نامه شماره 23057/17 مورخ 17/4/1387 مجلس‌شوراي‌اسلامي واصل گرديده است، به پيوست جهت اجراء ابلاغ مي‌گردد.

رئيس جمهور ـ محمود احمدي‌نژاد

قانون موافقتنامه بين دولتي شبكه بزرگراه آسيايي

ماده واحده ـ موافقتنامه بين دولتي شبكه بزرگراه آسيايي مورخ 26 آوريل 2004 ميلادي (برابر با 7/2/1383 هجري شمسي) به شرح پيوست و با رعايت تبصره‌هاي زير تصويب و به دولت جمهوري اسلامي ايران اجازه توديع اسناد آن داده مي‌شود.
تبصره1 ـ برداشت جمهوري اسلامي ايران از مفاد ماده (14) درخصوص چگونگي حل و فصل اختلافات، اعمال آن با رعايت قوانين و مقررات هر يك از طرفها مي‌باشد.
تبصره2ـ دولت موظف است كليه اصلاحيه‌هاي موافقتنامه و پيوستهاي آن، موضوع بند(5) ماده(8) و مواد (9) و (10) را در مهلت مناسب، قبل از انقضاء مهلت‌هاي موردنظر در بند و مواد مذكور مطابق با اصل هفتاد و هفتم (77) قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به مجلس شوراي اسلامي حسب مورد اعلام نمايد.
در صورتي‌كه مجلس شوراي اسلامي اصلاحيه‌ها را تصويب ننمايد دولت موظف است مراتب را مبني بر عدم پذيرش اصلاحيه‌ها، در ظرف مهلت مقرر در موافقتنامه به مراجع ذي‌ربط (موضوع بند و مواد مذكور) اعلام و اين اصلاحيه‌ها در اين موارد براي دولت جمهوري اسلامي ايران لازم‌الاجراء نخواهد بود.

بسم‌الله الرحمن‌الرحيم

موافقتنامه بين دولتي شبكة بزرگراه آسيايي

طرفهاي متعاهد،
با آگاهي از نياز به ارتقاء و توسعة حمل و نقل جاده‌اي بين‌المللي در آسيا و با مناطق همجوار،
با يادآوري همكاري ميان اعضاي كميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل‌متحد براي آسيا و اقيانوسيه در تنظيم و بهره‌برداري از شبكة بزرگراه آسيايي،
با توجه به اين‌كه به منظور تقويت روابط و ارتقاي تجارت و گردشگري بين‌المللي ميان اعضاي كميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد براي آسيا و اقيانوسيه، توسعة شبكة بزرگراه آسيايي متناسب با نيازهاي حمل و نقل بين‌المللي و محيط، امري ضروري است و نيز با در نظر داشتن مقدمات حمل و نقل كارآي چند وجهي بين‌المللي،
با ادامة تلاشهاي مشترك براي برنامه‌ريزي، توسعه و بهبود حمل و نقل جاده‌اي بين‌المللي در درون آسيا و ميان آسيا و مناطق همجوار، به شرح زير توافق كرده‌‌اند:
ماده 1 ـ پذيرش شبكة بزرگراه آسيايي
طرفهاي متعاهد كه از اين پس« طرفها» خوانده مي‌شوند، شبكة بزرگراه پيشنهادي را كه از اين پس « شبكة بزرگراه آسيايي» ناميده مي‌شود و در پيوست (1) اين موافقتنامه توصيف‌شده است، به عنوان طرح هماهنگ براي توسعة مسير‌هاي بزرگراهي با اهميت بين‌المللي كه قصد دارند در چهارچوب برنامه‌هاي ملي خود بر عهده بگيرند، مي‌پذيرند.
ماده 2ـ تعريف شبكة بزرگراه آسيايي
شبكة بزرگراه آسيايي كه در پيوست (1) توصيف‌شده است، شامل مسيرهاي بزرگراهي مهم بين‌المللي در درون آسيا، از جمله مسيرهاي بزرگراهي كه اساساً از بيش از يك زير منطقه عبور مي‌كند، مسيرهاي بزرگراهي در درون زير منطقه‌ها، از جمله مسيرهايي كه به زير منطقه‌هاي همجوار وصل مي‌شود، و مسيرهاي بزرگراهي واقع در كشورهاي عضو، است.
ماده 3 ـ توسعة شبكة بزرگراه آسيايي
مسير‌هاي شبكة بزرگراه آسيايي بايد با طبقه‌‌بندي و استاندارد‌هاي طراحي توصيف‌شده در پيوست (2) اين موافقتنامه منطبق گردد.
ماده 4 ـ علامتگذاري شبكة بزرگراه آسيايي
1ـ مسيرهاي شبكة بزرگراه آسيايي بايد به‌وسيله علامت مسير كه در پيوست (3) اين موافقتنامه توصيف‌شده نشان داده شود.
2ـ علائم مسير طبق موارد توصيف‌شده در پيوست (3) اين موافقتنامه بايد طي مدت پنج سال از تاريخ لازم‌الاجراء شدن اين موافقتنامه براي كشور ذي‌ربط طبق مادة (6) اين موافقتنامه در تمامي مسيرهاي شبكة بزرگراه آسيايي نصب گردد.
ماده 5 ـ تشريفات امضاء و عضويت در اين موافقتنامه
1ـ اين موافقتنامه براي امضاء كشورهايي كه عضو كميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد براي آسيا و اقيانوسيه هستند، از تاريخ 26 تا 28 آوريل 2004 ميلادي (برابر با 7/2/1383تا 9/2/1383 هجري شمسي) در شانگهاي چين و پس از آن از اول ماه مي 2004 تا 31 دسامبر 2005 ميلادي ( برابر با 12/2/1383 تا 10/10/1384 هجري‌شمسي) در مقر سازمان ملل متحد در نيويورك مفتوح خواهد بود.
2 ـ كشورهاي مزبور مي‌توانند از راههاي زير عضو اين موافقتنامه گردند:
(الف) امضاء قطعي؛
(ب) امضاء مشروط به تنفيذ، پذيرش يا تصويب، كه در پي آن، تنفيذ، پذيرش يا تصويب صورت گيرد؛ يا
(پ) الحاق.
3ـ تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاق با توديع سندي به شكل مقرر به دبيركل سازمان ملل متحد نافذ خواهد شد.
ماده 6 ـ لازم‌الاجراء شدن اين موافقتنامه
1ـ اين موافقتنامه در نودمين روز پس از تاريخي كه دولتهاي حداقل هشت كشور به موجب بند (2) مادة (5) اين موافقتنامه با متعهد شدن به‌وسيله اين موافقتنامه، توافق كرده باشند، لازم الاجراء خواهد شد.
2ـ ايـن موافقتنامه، براي هر كشـوري كه پس از تاريـخ فراهم آمـدن شـرايط لازم‌الاجراء شدن موافقتنامه آن را امضاء قطعي كند يا سندي را مبني بر تنفيذ، پذيرش، تصويب يا الحاق به آن توديع نمايد، نود روز پس از تاريخ امضاء قطعي يا توديع سند مزبور لازم‌الاجراء خواهد شد.
ماده 7 ـ گروه كاري بزرگراه آسيايي
1ـ گروه كـاري بزرگراه آسيـايي توسط كـميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد براي آسيا و اقيانوسيه تأسيس خواهد شد تا اجراء اين موافقتنامه و هر اصلاح پيشنهادي آن را مورد بررسي قرار دهد. تمامي كشورهايي كه عضو كميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد براي آسيا و اقيانوسيه هستند، عضو گروه كاري خواهند بود.
2ـ گروه كاري هر دو سال يك‌بار تشكيل جلسه خواهد داد. هر طرف نيز مي‌‌تواند با ارائه اطلاعيه‌اي خطاب به دبيرخانه، درخواست برگزاري اجلاس ويژة گروه كاري را بنمايد. دبيرخانه تمامي اعضاء گروه كاري را از درخواست ارائه‌شده آگاه خواهد ساخت و در صورتي كه حداقل يك سوم طرفها رضايت خود را نسبت به درخواست مورد نظر ظرف مدت چهار ماه پس از تاريخ اعلام دبيرخانه ابراز كنند، اجلاس ويژه گروه كاري را تشكيل خواهد داد.
ماده 8 ـ تشريفات اصلاح متن اصلي اين موافقتنامه
1ـ اصلاح متن اصلي اين موافقتنامه از طريق تشريفات مشخص شده در اين ماده امكان‌پذير است.
2ـ پيشنهاد اصلاح اين موافقتنامه مي‌تواند از سوي هر يك از طرفها صورت گيرد.
3ـ متن هر اصلاحيه پيشنهادي حداقل چهل و پنج روز قبل از اجلاس گروه كاري كه براي تصويب پيشنهاد برگزار مي‌شود، توسط دبيرخانه بين تمامي اعضاء گروه كاري بزرگراه آسيايي توزيع خواهد شد.
4ـ اصلاحيه با رأي اكثريت دو سوم طرفهاي حاضر و رأي دهنده، توسط گروه كاري بزرگراه آسـيايي تصويب خواهد شد. اصلاحيه مصوب توسط دبيرخانه به دبير كل سازمان ملل متحد ارسال خواهد شد كه وي آن را بين تمامي طرفها براي تصويب توزيع خواهد كرد.
5 ـ اصلاحيه مصوب طبق بند (4) اين ماده، دوازده ماه پس از تصويب دو سوم طرفها لازم‌الاجراء خواهد شد. اصلاحيه براي تمامي طرفها، به استثناء آنهايي كه قبل از لازم‌الاجراء شدن آن، اعلام نمايند كه اصلاحيه را نمي‌پذيرند، لازم‌الاجراء خواهد شد. هر طرفي كه اعلام كرده است اصلاحيه مصوب طبق اين بند را نمي‌پذيرد، مي‌تواند در هر زمان پس از آن، سندي مبني بر پذيرش اصلاحيه مزبور را نزد دبيركل سازمان ملل متحد توديع نمايد. اصلاحيه مزبور دوازده ماه پس از تاريخ توديع سند مزبور، براي آن كشور لازم‌الاجراء خواهد شد.
ماده9ـ تشريفات اصلاح پيوست (1) اين موافقتنامه
1ـ اصلاح پيوست (1) اين موافقتنامه از طريق تشريفات مشخص شده در اين ماده امكان پذير است.
2ـ اصلاحيه‌ها مي‌تواند توسط هر طرف پس از مشاوره و حصول توافق همه كشورهاي همجواري كه مستقيماً ذي‌نفع هستند پيشنهاد شود، به استثناء اصلاحية مربوط به مسير داخلي كه عبور از مرز بين‌المللي را تغيير نمي‌دهد.
3ـ متن هر اصلاحيه پيشنهادي حداقل چهل و پنج روز قبل از اجلاس گروه كاري كه براي تصويب پيشنهاد برگزار مي‌شود، توسط دبيرخانه بين تمامي اعضاء گروه كاري توزيع خواهد شد.
4ـ اصلاحيه توسط گـروه كاري بزرگراه آسيايي با رأي اكثـريت طرفهاي حـاضر و رأي‌دهنده، تصويب خواهد شد. اصلاحيه مصوب توسط دبيرخانه به دبير كل سازمان ملل متحد ارسال خواهد شد، كه وي آن را بين تمامي طرفها توزيع خواهد كرد.
5 ـ اصـلاحيه مصوب طبق بـند (4) اين مـاده، چنانچـه طي دوره شش ماهه از تاريخ اعلام، هيچ يك از طرفـهايي كه به‌طور مستقيم ذي‌نفع هستند، مخالفت خود را نسبـت به اصلاحيه به دبير كل سازمان مـلل ‌متحد اعلام نكنـند، پذيرفـته‌شده تلقي خواهدشد.
6 ـ اصلاحيه‌اي كه طبق بند (5) اين ماده پذيرفته شده، سه ماه پس از انقضاء دورة شش ماهة موضوع بند (5) اين ماده، براي تمامي طرفها لازم‌الاجراء خواهد شد.
7ـ موارد زير به عنوان طرفهايي كه به‌طور مستقيم ذي‌نفع هستند، تلقي مي‌گردد:
الف) در مورد مسير جديد، يا اصلاح مسير موجود بزرگراه آسيايي كه اساساً از بيش از يك زير منطقه عبور مي‌كند، هر طرفي كه مسير از قلمرو آن عبور مي‌كند؛ و
ب) در مورد مسير جديد، يا اصلاح مسير موجود بزرگراه آسيايي در درون زير منطقه‌ها، از جمله آنهايي كه به زير منطقه‌‌هاي مجاور وصل مي‌شود، و مسير‌هايي كه در درون كشور‌هاي عضو قرار دارد، هر طرف همجوار با كشور درخواست‌كننده كه آن مسير يا مسير بزرگراه آسيايي كه اساساً از بيش از يك زير منطقه مي‌گذرد و با آن مسير اعم از جديد يا اصلاحي مرتبط است، از قلمرو آن عبور كند. دو طرفي كه در قلمرو مربوط به خود داراي نقاط پاياني يك ارتباط دريايي در مسير بزرگراه آسيايي كه اساساً از بيش از يك زير منطقه عبور مي‌كند يا مسيرهاي فوق‌الذكر هستند، نيز از نظر اين بند، همجوار تلقي خواهند شد.
8 ـ به منظور ابراز مخالفت‌به موجب بند (5) اين ماده، دبيرخانه فهرست طرفهايي را كه به‌طور مستقيم ذي‌نفع اصلاحيه هستند، همراه متن اصلاحيه، براي دبيركل سازمان ملل متحد ارسال خواهد كرد.
ماده10ـ تشريفات اصلاح پيوستهاي (2) و (3) اين موافقتنامه
1ـ اصلاح پيوستهاي (2) و (3) اين موافقتنامه از طريق تشريفات مشخص شده در اين ماده، امكان‌پذير است.
2ـ اصلاحيه مي‌تواند توسط هر يك از طرفها پيشنهاد گردد.
3ـ متن هر اصلاحيه پيشنهادي حداقل چهل و پنج روز قبل از جلسة گروه كاري كه براي تصويب پيشنهاد تشكيل مي‌شود، توسط دبيرخانه بين تمامي اعضاي گروه كاري توزيع خواهد شد.
4 ـ اصلاحيه توسط گروه كاري بزرگراه آسيايي با رأي اكثـريت طرفهاي حاضر و رأي‌دهنده تصويب خواهد شد. اصلاحيه مصوب توسط دبيرخانه به دبيركل سازمان ملل متحد ارسال خواهد شد، كه وي نيز آن را بين تمامي طرفها توزيع خواهد كرد.
5 ـ اصلاحيه مصوب طبق بند (4) اين ماده، چنانچه طي دوره شش ماهه از تاريخ اعلام، كمتر از يك سوم طرفها مخالفت خود را نسبت به اصلاحيه به دبيركل سازمان ملل متحد اعلام كنند، پذيرفته شده تلقي خواهد شد.
6 ـ اصلاحيه‌اي كه طبق بند (5) اين ماده پذيرفته شده است، سه ماه پس از انقضاء دورة شش ماهه موضوع بند (5) اين ماده، براي تمامي طرفها لازم‌الاجراء خواهد شد.
ماده 11ـ حق شرطها
در مورد هيچ‌كدام از مفاد اين موافقتنامه، به جز آنچه در بند (5) ماده (14) اين موافقتنامه، پيش‌بيني شده است، نمي‌توان حق شرط در نظر گرفت.
ماده12ـ انصراف از عضويت در اين موافقتنامه
هر طرف مي‌تواند از طريق اطلاعيه كتبي خطاب به دبيركل سازمان ملل متحد از عضويت در اين موافقتنامه انصراف دهد. انصراف يك سال پس از تاريخ دريافت اطلاعيه مزبور توسط دبيركل، نافذ خواهد شد.
ماده13ـ پايان اعتبار اين موافقتنامه
اگر تعداد طرفها براي يك دورة دوازده ماهه متوالي، كمتر از هشت شود، اعتبار اين موافقتنامه پايان خواهد يافت.
ماده14ـ حل و فصل اختلافات
1ـ هر اختلاف ميان دويا چندطرف كه مربوط به تفسيريابه‌كارگيري اين موافقتنامه گردد و طرفهاي اختلاف قادر به حل و‌فصل آن از طريق مذاكره يا مشاوره نباشند، چنانچه هر يك از طرفهاي اختلاف درخواست نمايد؛ براي مصالحه، به يك يا چند مصالحه‌گر كه با توافق متقابل طرفهاي اختلاف انتخاب مي‌شوند، ارجاع خواهد شد. چنانچه طرفهاي اختلاف ظرف مدت سه ماه پس از درخواست مصالحه در مورد انتخاب مصالحه‌گر يا مصالحه‌گرها به توافق نرسند، هريك از طرفهاي ‌مزبور مي‌تواند از دبير كل سازمان ملل‌متحد بخواهد كه يك مصالحه‌گر را منصوب نمايد تا اختلاف به وي ارجاع گردد.
2ـ توصيه مصالحه‌گر يا مصالحه‌گرهايي كه طبق بند (1) اين ماده منصوب شده‌اند، هر چند جنبه الزام‌آور ندارد، پايه بررسي مجدد طرفهاي اختلاف خواهد شد.
3ـ با توافق متقابل، طرفهاي اختلاف مي‌‌توانند از پيش توافق‌كنند كه توصيه مصالحه‌‌گر يا مصالحه‌گرها را الزاماً قبول كنند.
4ـ بندهاي (1)، (2) و (3) اين ماده چنين تلقي نخواهد شد كه ديگر اقدامات
حل و فصل اختلاف كه متقابلاً بين طرفهاي اختلاف توافق شده، در نظر گرفته نمي‌شود.
5 ـ هر كشور مي‌تواند، در زمان امضاء قطعي يا توديع سند تنفيذ ، پذيرش، تصويب يا الحاق، حق شرطي را كه بيانگر عدم التزام خود به مفاد اين ماده در خصوص مصالحه است، در نظر بگيرد. ساير طرفها در قبال هر طرفي كه چنين حق شرطي را در نظر گرفته است، نسبت به مفاد اين ماده در مورد مصالحه پايبند نخواهند بود.
ماده 15ـ حدود كاربرد اين موافقتنامه
1ـ هيچ چيز در اين موافقتنامه به عنوان مانع يك طرف جهت اتخاذ اقدامي سازگار با مفاد منشور ملل متحد و در چهارچوب شرايط اضطراري، كه براي امنيت داخلي يا خارجي خود لازم مي‌داند، تعبير نخواهد شد.
2ـ هر طرف هرگونه تلاش ممكني را براي توسعه شبكة بزرگراه آسيايي طبق اين موافقتنامه، مشروط به وجود بودجه و ساير اشكال تأمين مالي آن طرف و طبق قوانين و مقررات مربوط خود انجام خواهد داد.
3ـ هيچ چيز در اين موافقتنامه به عنوان پذيرش تعهدي توسط هر طرف براي تجويز جابه‌جايي كالا و مسافر در قلمرو خود تعبير نخواهد شد.
ماده16ـ ارسال اطلاعيه به طرفها
علاوه بر مكاتباتي كه در مواد (7)، (8)، (9) و (10) اين موافقتنامه پيش بيني شده و حق شرط پيش‌بيني شده در مادة (14) اين موافقتنامه، دبير كل سازمان ملل متحد موارد زير را به طرفها و ساير كشورهاي موضوع مادة (5) اين موافقتنامه اطلاع خواهد داد:
(الف ) امضاء‌هاي قطعي، تنفيذها، پذيرش‌ها، تصويب‌ها و الحاق‌ها به موجب مادة (5) اين موافقتنامه؛
(ب) تاريخ ‌هاي لازم‌الاجراء شدن اين موافقتنامه طبق مادة (6) اين موافقتنامه؛
(پ) تاريخ لازم‌الاجراء شدن اصلاحيه‌هاي اين موافقتنامه طبق بند (5) مادة (8)، بند (6) مادة (9) و بند (6) مادة (10) اين موافقتنامه؛
(ت) انصراف از عضويت به موجب مادة (12) اين موافقتنامه؛
(ث ) انقضاء اين موافقتنامه به موجب مادة (13) اين موافقتنامه.
ماده17ـ پيوستهاي موافقتنامه
پيوستهاي(1)،(2)و(3)اين موافقتنامه، جزء لاينفك موافقتنامه را تشكيل خواهد داد.
ماده18ـ دبيرخانة موافقتنامه
كميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد براي آسيا و اقيانوسيه به عنوان دبيرخانة اين موافقتنامه عمل خواهد كرد.
ماده 19ـ توديع اين موافقتنامه نزد دبيركل
نسخة اصلي اين موافقتنامه نزد دبيركل سازمان ملل متحد توديع خواهد شد كه وي نسخه‌هاي مطابق با اصل تأييد شده را براي تمامي كشورهاي موضوع ماده (5) اين موافقتنامه ارسال خواهد كرد.
براي گواهي مراتب بالا، امضاءكنندگان زير كه داراي اختيار لازم هستند، اين موافقتنامه را امضاء كرده‌اند.
اين موافقتنامه در بيست و ششم آوريل سال 2004ميلادي، (7/2/1383هجري شمسي) در شانگهاي چين، در يك نسخة واحد به زبان هاي چيني، انگليسي و روسي كه هر سه نسخه داراي اعتبار يكسان مي‌باشد، براي امضاء مفتوح گرديد.

پيوست (1)
شبكه بزرگراه آسيايي

1ـ شبكه بزرگراه آسيايي متشكل از مسيرهاي بزرگراهي با اهميت بين‌المللي در داخل آسيا از جمله مسيرهاي بزرگراهي است كه اساساً از بيش از يك زير منطقه مانند شرق و شمال شرق آسيا، جنوب و جنوب غرب آسيا، جنوب شرق آسيا و شمال و مركز آسيا عبور مي‌نمايد؛ مسيرهاي بزرگراهي در داخل زير منطقه‌ها از جمله آنهايي كه به زير منطقه‌هاي همجوار متصل مي‌گردد؛ و مسيرهاي بزرگراهي كه در كشورهاي عضو قرار گرفته و دسترسي به محلهاي زير را فراهم مي‌سازد:
(الف) پايتخت‌ها؛
(ب) مراكز اصلي كشاورزي و صنعتي؛
(پ) بنادر اصلي دريايي و رودخانه‌اي و فرودگاههاي اصلي؛
(ت) پايانه‌هاي كانتينري و آمادگاههاي (دپوهاي) اصلي؛ و
(ث) جاذبه‌هاي عمدة جهانگردي.
2ـ شماره مسيرها با حروف «AH» كه حروف اختصاري بزرگراه آسيايي است، شروع مي‌شود و به دنبال آن اعداد يك يا دو يا سه رقمي قرار دارد.
3ـ شماره‌هاي يك رقمي از (1) تا (9) به مسيرهاي بزرگراه آسيايي كه اساساً از بيش از يك زير منطقه عبور مي‌كند اختصاص دارد.
4ـ مجموعه شماره مسيرهاي دو و سه رقمي براي مشخص كردن مسيرهاي واقع در داخل زير منطقه‌ها، از جمله آنهايي كه به يك زير منطقه همجوار متصل مي‌شود و مسيرهاي بزرگراهي داخل كشورهاي عضو، به شرح زير اختصاص يافته است:
(الف) شماره مسيرهاي (10) تا (29) و (100) تا (299) به زير منطقة جنوب شرق آسيا شامل برونئي دارالسلام، كامبوج، اندونزي، جمهوري دمكراتيك خلق لائو، مالزي، ميانمار، فيليپين، سنگاپور، تايلند و ويتنام اختصاص يافته است؛
(ب) شماره مسير هاي (30) تا (39) و (300) تا (399) به زير منطقه شرق و شمال شرق آسيا شامل چين، جمهوري دمكراتيك خلق كره، ژاپن ، مغولستان، جمهوري كره و فدراسيون روسيه(1) (خاور دور) اختصاص يافته است؛
(پ) شماره مسيرهاي (40) تا (59) و (400) تا (599) به زير منطقه جنوب آسيا شامل بنگلادش، بوتان، هند، نپال، پاكستان و سريلانكا اختصاص يافته است؛
(ت) شماره مسيرهاي (60) تا (89 ) و (600) تا (899) به زير منطقه شمال، مركز و جنوب غرب آسيا شامل افغانستان، ارمنستان،آذربايجان،گرجستان، جمهوري اسلامي ايران، قزاقستان، قرقيزستان، فدراسيون روسيه، تاجيكستان، تركيه، تركمنستان و ازبكستان اختصاص يافته است.

پيوست (2)
استانداردهاي طراحي و طبقه بندي بزرگراه آسيايي

الف ـ كليات
استانداردهاي طراحي و طبقه‌بندي بزرگراه آسيايي، حداقل معيارها و رهنمودهاي ساخت، بهبود و نگهداري مسيرهاي بزرگراه آسيايي را ارائه مي‌كند. طرفها بايد تمام تلاشهاي خود را انجام دهند تا اين مقررات هم در ساخت مسيرهاي جديد و هم در ارتقاء سطح و نوسازي مسيرهاي موجود رعايت شود. اين استانداردها در مناطق مسكوني(2) اعمال نخواهد شد.
ب ـ طبقه بندي مسيرهاي بزرگراه آسيايي
بزرگراههاي آسيايي به شرح جدول (1) طبقه بندي مي‌شود.

جدول 1 ـ طبقه بندي بزرگراه آسيايي
طبقه بندي:اوليه
شرح: بزرگراههاي با دسترسي كنترل شده
نوع روكش: آسفالتي يا بتن سيماني
طبقه بندي:درجه يك
شرح: چهار خطه يا بيشتر
نوع روكش: آسفالتي يا بتن يا سيماني
طبقه بندي:درجه دو
شرح: دو خطه
نوع روكش: آسفالتي يا بتن سيماني
طبقه بندي:درجه سه
شرح: دو خطه
نوع روكش: آسفالت سطحي دو لايه

درجه « اوليه» در طبقه‌بندي، به بزرگراههاي با دسترسي كنترل شده اشاره دارد. بزرگراههاي با دسترسي كنترل شده منحصراً توسط خودروها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. دسترسي به بزرگراههاي با دسترسي كنترل شده فقط در تقاطع‌هاي غير همسطح انجام مي‌شود. به منظور تضمين ايمني عبور و مرور و سرعت بالاي خودروها، موتورسواران، دوچرخه‌سواران و افراد پياده مجاز نيستند وارد بزرگراههاي با دسترسي كنترل شده شوند. در بزرگراههاي با دسترسي كنترل شده نبايد تقاطع‌هاي همسطح طراحي نمود و سواره‌رو بايد با يك نوار در وسط تقسيم گردد.
« درجه 3» فقط زماني بايد استفاده شود كه منابع مالي براي ساخت و يا زمين براي جاده محدود باشد.نوع روكش جاده بايد هر چه سريعتر در آينده به بتن آسفالتي يا سيماني ارتقاء يابد. از آنجا كه درجه (3) به عنوان حداقل استاندارد مطلوب نيز به حساب مي‌آيد، بايد ارتقاء سطح هر قطعه از جاده‌هايي كه زير درجه(3) هستند به سطح استاندارد درجه(3) ، ترغيب گردد.
پ ـ استانداردهاي طراحي مسيرهاي بزرگراه آسيايي
1ـ طبقه بندي زمين
طبقه بندي زمين در جدول(2) نشان داده شده است.

جدول2 ـ طبقه بندي زمين
طبقه بندي زمين: دشت (L )
شيب عرضي: صفر تا 10 درصد
طبقه بندي زمين: تپه ماهور (R )
شيب عرضي: بيش از 10 درصد تا 25 درصد
طبقه بندي زمين: كوهستاني (M)
شيب عرضي: بيش از 25 درصد تا 60 درصد
طبقه بندي زمين: كوهستاني سخت (S )
شيب عرضي: بيش از 60 درصد

2ـ طراحي سرعت
طراحي سرعتهاي 120، 100، 80، 60، 50، 40 و 30 كيلومتر در ساعت بايد مورد استفاده قرار گيرد. رابطه بين طراحي سرعت، طبقه‌بندي بزرگراه و طبقه‌بندي زمين در جدول (3) نشان داده شده است. طراحي سرعت 120 كيلومتر در ساعت فقط بايد در درجه اوليه ( بزرگراه با دسترسي كنترل شده) كه داراي نوارهاي وسط و تقاطع‌هاي غير همسطح مي‌باشد، مورد استفاده قرار گيرد.

جدول 3 ـ طراحي سرعت، طبقه بندي بزرگراه و طبقه‌بندي زمين
(واحد: كيلومتر در ساعت)
زمين: دشت (L )
اوليه: 120
درجه 1: 100
درجه 2: 80
درجه 3: 60
زمين: تپه ماهور (R )
اوليه: 100
درجه 1: 80
درجه 2: 60
درجه 3: 50
زمين: كوهستاني (M )
اوليه: 80
درجه 1: 50
درجه 2: 50
درجه 3: 40
زمين: كوهستاني سخت (S)
اوليه: 60
درجه 1: 50
درجه 2: 40
درجه 3: 30

3ـ مقطع عرضي
ابعادي مانند حريم جاده، عرض خط، عرض شانه، عرض نوار وسط، شيب روكش و شيب شانه براي هر طبقه از بزرگراه در جدول شماره(4) نشان داده شده است.
افراد پياده، دوچرخه‌ها و ارابه‌هايي كه با حيوان كشيده مي‌شود، بايد در قسمت‌هايي كه اين‌گونه عبور و مرور محلي مانع از عبور و مرور روان مي‌شود، در جاهايي كه عملي است، با تأمين معابر حاشيه‌اي و يا پياده‌روها از عبور و مرور سراسري جدا شود.
4ـ نيمرخ عرضي
نيمرخ عرضي جاده بايد با موقعيت طبيعي زميني كه از آن مي‌گذرد هماهنگ باشد. حداقل شعاع قوس بايد فقط در مواقع ضروري اعمال شود و بايد در ارتباط با قوسهاي اتصال مورد استفاده قرار گيرد. در صورت امكان بايد از قوسهاي تركيبي اجتناب شود. حداقل شعاع قوسهاي افقي براي هر يك از درجات بزرگراه در جدول شماره (5) نشان داده شده است.
جدول 5 ـ حداقل شعاع قوسهاي افقي
(واحد: متر)
زمين: دشت (L)
اوليه: (1000) 520
درجه 1: (600) 350
درجه 2: 210
درجه 3: 115
زمين: تپه ماهور (R )
اوليه: (600) 350
درجه 1: (350) 210
درجه 2: 115
درجه 3: 80
زمين: كوهستاني (M)
اوليه: (350) 210
درجه 1: (110) 80
درجه 2: 80
درجه 3: 50
زمين: كوهستاني سخت(S)
اوليه: (160) 115
درجه 1: (110) 80
درجه 2: 50
درجه 3: 30

توجه: ارقام داخل پرانتز مقادير مطلوب است.

توصيه مي‌شود استفاده از حداقل شعاع قوس به موارد غير قابل اجتناب محدود شود و مقادير بزرگتر از 50 تا صد در صد به‌كار گرفته شود.
توصيه مي‌شود كه در مناطق كوهستاني و زمينهاي كوهستاني سخت، تركيب فاصله، شعاع و شيب پيچهاي مارپيچي مورد توجه قرار گيرد.
براي اتصال قوسهاي با شعاع كوچكتر از مقادير موجود در جدول شماره(6) بايد از قوسهاي اتصال استفاده شود. همچنين توصيه مي‌شود كه قوسهاي اتصال حتي در مواردي كه شعاع دو برابر مقادير موجود در جدول شماره (6) باشد به‌كار رود.

جدول6 ـ شعاعهايي كه براي آنها بايد قوسهاي اتصال به‌كار رود
(واحد: متر)
زمين: دشت (L )
اوليه: 2100
درجه1: 1500
درجه 2: 900
درجه 3: 500
زمين: تپه ماهور (R )
اوليه: 1500
درجه 1: 900
درجه 2: 500
درجه 3: 350
زمين: كوهستاني (M )
اوليه: 900
درجه 1: 500
درجه 2: 350
درجه 3: 250
زمين: كوهستاني سخت ( S )
اوليه: 500
درجه 1: 500
درجه 2: 250
درجه 3: 130
حداقل طول قوس اتصال نشان داده شده در جدول شماره (7) توصيه مي‌شود.

جدول 7ـ حداقل طول قوس اتصال
(واحد: متر)
زمين اوليه: درجه 1: درجه 2: درجه 3:
زمين: دشت (L )
اوليه: 100
درجه 1: 85
درجه 2: 70
درجه 3: 50
زمين: تپه ماهور (R )
اوليه: 85
درجه 1: 70
درجه 2: 50
درجه 3: 40
زمين: كوهستاني (M )
اوليه: 70
درجه 1: 50
درجه 2: 40
درجه 3: 35
زمين: كوهستاني سخت ( S )
اوليه: 50
درجه 1: 50
درجه 2: 35
درجه 3: 25
حداكثربربلندي (دور) براي تمام طبقه‌بندي‌هاي زمين بايد 10 درصد باشد.

5 ـ نيمرخ طولي
نيمرخ طولي هر بزرگراه بايد تا اندازه‌اي كه از لحاظ اقتصادي توجيه پذير است صاف باشد يعني بايد براي حذف ماهيت تپه ماهوري زمين، بين خاكبرداري و خاكريزي توازن برقرار گردد. طراح در به‌كارگيري حداكثر شيب عمودي، بايد به روشني در نظر داشته باشد كه هنگامي كه بزرگراهي با شيب عمودي مشخصي ساخته شود، نمي‌تواند بدون از دست دادن تمامي سرمايه‌گذاري اوليه، به شيب كمتري ارتقاء يابد.
حداكثر شيب عمودي نشان داده شده در جدول شماره(8) بايد براي تمام درجات بزرگراهها مورد استفاده قرار گيرد.

جدول 8 ـ حداكثر شيب عمودي
طبقه بندي زمين : دشت (L )
حداكثر شيب عمودي: 4 درصد
طبقه بندي زمين : تپه ماهور (R )
حداكثر شيب عمودي: 5 در صد
طبقه بندي زمين : كوهستاني (M )
حداكثر شيب عمودي: 6 درصد
طبقه بندي زمين : كوهستاني سخت (S)
حداكثر شيب عمودي: 7 درصد


تأمين خط بالارو براي بزرگراههاي پر شيب و داراي عبور و مرور زياد كاميون،در جاهايي كه طول شيب فراتر از مقادير جدول شماره(9) باشد، مطلوب است.
طول بحراني قسمت شيبدار براي تأمين خط بالارو آن‌چنان كه در جدول شماره(9) نشان داده شده براي بزرگراههاي با طبقه‌بندي اوليه و درجه يك توصيه مي‌شود.

جدول 9 ـ طول بحراني قسمت شيبدار براي تأمين خط بالارو
طبقه بندي زمين: دشت (L)
اوليه: 3 در صد ـ 800 متر
درجه يك: 3 در صد ـ 900 متر
اوليه: 4 درصدـ 500 متر
درجه يك: 4 درصدـ700 متر
طبقه بندي زمين: تپه ماهور (R)
اوليه: 4 درصد ـ 700 متر
درجه يك: 4 درصد ـ 800 متر
اوليه: 5 درصد ـ 500 متر
درجه يك: 5 درصد ـ 600 متر
طبقه بندي زمين: كوهستاني (M )
اوليه: 5 درصد ـ 600 متر
درجه يك: 5 درصد ـ 700 متر
اوليه: 6 درصد ـ 500 متر
درجه يك: 6 درصد ـ 500 متر
طبقه بندي زمين: كوهستاني سخت (S )
اوليه: 6 درصد ـ 500 متر
درجه يك: 6 درصد ـ 500 متر
اوليه: 7 درصد ـ 400 متر
درجه يك: 7 درصد ـ 400 متر

6 ـ روكش
سواره‌روها بايد با بتن سيماني يا بتن آسفالتي روكش شود. با اين وجود بزرگراههاي درجه (3 ) مي‌تواند با آسفالت سطحي دو لايه روكش شود.
روكش بسياري از قطعات جاده در كشورهاي عضو بزرگراه آسيايي به دليل ناكافي بودن ظرفيت بار، صدمه ديده‌است. لذا طراحي بار براي روكش‌ها بايد با دقت تعيين گردد تا از صدمه ديدن سطح جاده جلوگيري شود و در نتيجه هزينه‌هاي نگهداري كاهش يابد.
در هر حال، روكش جاده بايد با ملاحظه موارد زير انجام شود:
(الف) بار محوري؛
(ب) حجم عبور و مرور؛
(پ) كيفيت موادي كه قرار است در اساس و لايه نهايي خاكريز استفاده شود (از آنجا كه كيفيت مصالح ساختمان جاده، از كشوري به كشور ديگر فرق مي‌كند، در استانداردهاي بزرگراه آسيايي مشخصات بار روكش منظور نشده است).
7 ـ بار سازه
عبور و مرور سنگين فزاينده، به‌ويژه عبور و مرور كانتينرها، مستلزم طراحي صحيح ظرفيت بار (حداكثر بار محوري) است . به منظور جلوگيري از خسارت جدي به سازه هاي جاده و نيز براي كاهش هزينه‌هاي نگهداري، شبكه بزرگراه آسيايي به عنوان يك شبكه جاده‌اي بين‌المللي بايد داراي طراحي ظرفيت بار بالايي باشد.
بنابراين حداقل طراحي بار 44ـ20 HS، كه استاندارد بين‌المللي مربوط به ظرفيت كامل بار يدك‌‌كش (تريلر) مي‌باشد، بايد در طراحي سازه‌هاي جاده مورد توجه قرار گيرد.
8 ـ فاصله ايمن عمودي
حداقل فاصله ايمن عمودي بايد 5/4 متر باشد كه لازمه عبور ايمن كانتينرهاي استاندارد ISO است، در هرحال، در مواردي كه به دليل هزينه بالاي ساخت مجدد سازه‌هاي موجود، مانند پلها، نمي‌توان فاصله ايمن عمودي كافي را تأمين‌كرد، مي‌توان از يدك‌كش‌هاي ( تريلرهاي) كمر شكن با كفي كم ارتفاع استفاده كرد.
9 ـ محيط زيست
هنگام تهيـه پروژه‌هاي جـ‌اده جديد، بايد ارزيابي اثرات زيـست محيطي مبتني بر استاندارد‌هاي ملي انجام شود. همچنين مناسب است اين اقدام به بازسازي يا بهسازي اساسي جاده‌هاي موجود نيز تعميم داده شود.
10ـ ايمني جاده
طرفها بايد در توسعه شبكه بزرگراه آسيايي به موضوع ايمني جاده توجه كافي مبذول نمايند.

پيوست (3)
شناسايي و علامتگذاري شبكه بزرگراه آسيايي

1ـ علامت مورد استفاده براي شناساندن و مشخص كردن مسيرهاي بزرگراه آسيايي به شكل مستطيل است.
2ـ اين علامت مركب از حروف AH و به دنبال آن شمارة مختص مسير با ارقام عربي است.
3ـ اين علامت، داراي نوشته به رنگ سفيد يا مشكي مي‌باشد و ممكن است به علائم ديگر چسبانده يا با آنها تركيب شود.
4ـ اندازه اين علامت بايد به قدري باشد كه بتواند به آساني از سوي رانندگان وسائط نقليه كه با سرعت حركت مي‌كنند، شناسايي و فهميده شود.
5 ـ علامتي كه براي شناسايي و نشان دادن مسيرهاي بزرگراه آسيايي استفاده مي‌شود، مانع استفاده از علامتي براي شناسايي جاده‌هاي ملي نمي‌شود.
6 ـ اصولاً شماره مسيرهاي بزرگراه آسيايي با سامانه علائم هدايتي كشورهاي عضو مورد نظر، تجميع ( يا تركيب) خواهد شد. شماره‌گذاري مي‌تواند قبل و يا بعد از هر راه دسترسي يا تقاطع درج شود.
7ـ در صورتي كه كشورهايي در هر دو موافقتنامه بين دولتي شبكه بزرگراه آسيايي و موافقتنامه اروپايي در خصوص مسيرهاي اصلي عبور و مرور بين‌المللي عضو باشند، مسيـرها با كمـك علامـت مسير بزرگـراه آسيايي يا علامـت جاده‌هاي اروپـايي يا هـر دو، به صلاحديد طرفها، مشخص خواهد شد.
8 ـ در موردي كه مسير بزرگراه آسيايي به مسيري ديگر تغيير مي‌نمايد يا مسير ديگر، بزرگراه آسيايي را قطع مي‌كند، توصيه مي‌شود كه قبل از دسترسي يا تقاطع، شماره مسيرهاي بزرگراه آسيايي مربوط نشان داده شود.
قانون ‌فوق مشتمل بر ماده واحده و دوتبصره منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و نوزده ماده و سه پيوست در جلسه علني روز چهار‌شنبه مورخ پنجم تير‌ماه يكهزار و سيصد و هشتاد و هفت مجلس شوراي اسلامي تصويب و در تاريخ‌12/4/1387 به تأييد شوراي نگهبان رسيد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ فدراسيون روسيه به‌خاطر وسعت جغرافيائيش براي اختصاص شماره مسير در دو زير منطقه منظور شده است.
2ـ هر طرف بايد مناطق مسكوني را بر اساس مقتضيات خود مشخص كند.





رئيس مجلس شوراي اسلامي ـ علي لاريجاني